HomeBài thuốc Đông YBài thuốc và vị thuốc

Chữa sỏi tiết niệu (sỏi thận, sỏi niệu đạo, sỏi niệu quản, sỏi bàng quang) bằng đông y – BS Nguyễn Đức Kiệt

Chữa sỏi tiết niệu (sỏi thận, sỏi niệu đạo, sỏi niệu quản, sỏi bàng quang) bằng đông y – BS Nguyễn Đức Kiệt

Đông dược Phú Hà – Sỏi đường tiết niệu nói chung, sỏi thận nói riêng là một bệnh phổ biến ở nước ta. 

Theo Tây y, việc hình thành sỏi tiết niệu là do uống ít nước, ứ trệ nước tiểu, nhiễm khuẩn tiết niệu, thay đổi độ pH nước tiểu. Ngày nay sỏi tiết niệu chủ yếu được chữa bằng ngoại khoa với phương pháp khá hiệu quả là tán sỏi hoặc phẫu thuật lấy sỏi. Tuy nhiên, nhược điểm của các phương pháp này là không chữa được tận gốc nên sỏi lại tái phát.

Theo Đông y, bệnh sỏi tiết niệu được gọi là thạch lâm. Trong Đông y, tùy thể bệnh thấp nhiệt hay thận hư mà có các phương thuốc khác nhau.

Sỏi thận

Sỏi thận

Những viên sỏi nhỏ có thể tự ra ngoài theo nước tiểu. Những viên sỏi to nằm lại trong đài bể thận hoặc trong bể thận rồi phát triển to dần choán hết đài bể thận, gây ra những tai biến nghiêm trọng làm hủy hoại thận và các chức năng của cơ quan này. Bệnh có đặc điểm chung là thường có biến chứng nhiễm khuẩn, dẫn đến suy thận mạn tính rất nguy hiểm.

Tùy theo thành phần hóa học, người ta thấy loại sỏi có calci (calci phosphat, calci oxalat, loại hỗn hợp cả oxalat và phosphat) và sỏi không có calci như acid uric, systin

Sỏi thận và các loại sỏi thận

Sỏi thận và các loại sỏi thận

Sỏi thận

Sỏi thận và các loại sỏi thận

Tùy theo vị trí của sỏi có sỏi thận (đài, bể thận), sỏi niệu quản và sỏi bàng quang. Dù loại sỏi nào thì sự hình thành sỏi thận cũng theo 3 giai đoạn: tạo nhân, dính các phân tử vào thượng bì đường niệu và lắng đọng, to dần thành sỏi. Các điều kiện thuận lợi cho việc hình thành sỏi tiết niệu là uống ít nước, ứ trệ nước tiểu, calci niệu tăng, citrat niệu thấp, pH niệu mất bình thường và nhiễm khuẩn đường tiết niệu.
Sỏi thận

Sỏi thận và vị trí của sỏi thận

Triệu chứng sỏi thận, sỏi tiết niệu

Người bị sỏi tiết niệu có một hoặc nhiều triệu chứng sau đây:

  1. đau, tức, nặng vùng thắt lưng, cơn đau quặn thận;
  2. đái ra máu, đái buốt, đái rắt, đái đục;
  3. có thể sốt và nếu để lâu, có thể có các biểu hiện của ứ nước, ứ mủ ở thận, đái ít, vô niệu hoặc suy thận cấp hay mạn tính.

Chẩn đoán xác định sỏi tiết niệu chủ yếu dựa vào siêu âm hoặc chụp Xquang.

  • Theo Đông y, bệnh sỏi tiết niệu được gọi là thạch lâm, nguyên nhân hoặc do ngày thường ăn nhiều thức ăn cay nóng, hóa sinh thấp nhiệt, uất kết lâu ngày rồi dồn xuống bàng quang làm cho khí hóa trở trệ không thông; hoặc do phòng sự quá độ, thận âm hao tổn, âm hư hỏa động ảnh hưởng đến tác dụng khí hóa của bàng quang, làm cho tạp chất của nước tiểu kết lại mà thành sỏi.
  • Với Tây y, sỏi thận có thể được chữa bằng nội khoa, cơ bản là giảm đau, chống nhiễm khuẩn, điều chỉnh chế độ ăn uống và vận động hợp lý.

Nhưng ngày nay sỏi tiết niệu chủ yếu được chữa bằng ngoại khoa với phương pháp khá hiệu quả là tán sỏi hoặc phẫu thuật lấy sỏi. Tuy nhiên, nhược điểm của các phương pháp này là không chữa được tận gốc nên sỏi lại tái phát.

Chữa sỏi thận, sỏi tiết niệu bằng đông y

Trong Đông y, tùy thể bệnh thấp nhiệt hay thận hư mà có các phương thuốc khác nhau.

Thể thấp nhiệt:

Bệnh nhân có biểu hiện người trì trệ, nước tiểu vàng hoặc đỏ, đái đục có cặn, có sỏi, đau, nặng, tức vùng thắt lưng.

Thể này dùng phép thanh nhiệt hóa kiên làm chủ đạo. Các bài thuốc thường dùng là:

Bài thuốc đông y 1:

  1. Kim tiền thảo 30g,
  2. Quả dành dành 20g,
  3. Vỏ núc nác 16g,
  4. Hoa, lá mã đề 20g,
  5. Xương bồ 8g,
  6. Mộc thông 12g,
  7. Tỳ giải 30g,
  8. Kê nội kim (màng mề gà) 10g
  9. Hạt chuối hột 10g
  10. Cam thảo đất 16g,
  11. Ý dĩ nhân 20g,
  12. Quế chi 4g.

Cách dùng:

  • Nếu tươi, tất cả rửa sạch, thái nhỏ, sao vàng, hạ thổ;
  • Nếu đã khô thì để nguyên,
  • Cho vào ấm đất với 4 bát nước, đun nhỏ lửa, còn 2 bát, chắt ra, cho nước sắc tiếp, mỗi lần lấy 1,5 bát, trộn chung cả 3 lần, chia uống nhiều lần trong ngày.
  • Uống liên tục 2-3 tháng.
Kim TIền Thảo

Kim Tiền Thảo

Bài thuốc đông y chữa sỏi thận 2:

  1. Mộc thông 12g,
  2. Biển súc 12g,
  3. Sa tiền tử 12g,
  4. Hoạt thạch 12g,
  5. Cù mạch 12g,
  6. Sơn chi tử 12g,
  7. Kê nội kim (màng mề gà) 10g
  8. Hạt chuối hột 10g
  9. Đại hoàng 8g,
  10. Cam thảo 6g.

Cách dùng:

  • Nếu tươi, tất cả rửa sạch, thái nhỏ, sao vàng, hạ thổ; Nếu đã khô thì để nguyên,
  • Cho vào ấm đất với 4 bát nước, đun nhỏ lửa, còn 2 bát, chắt ra, cho nước sắc tiếp, mỗi lần lấy 1,5 bát, trộn chung cả 3 lần, chia uống nhiều lần trong ngày.
  • Uống liên tục 2-3 tháng.

Thể thận hư:

Ngoài các dấu hiệu nước tiểu vàng hoặc đỏ, đái đục có cặn, có sỏi, còn có biểu hiện người mệt mỏi, đau lưng, mỏi gối, ù tai, trì trệ, ngại vận động, có thể có di tinh, mộng tinh ở nam, rối loạn kinh nguyệt ở phụ nữ…

Phương thuốc thường dùng là:

Bài thuốc số 1: 

  1. Tơ hồng (sao vàng) 30g,
  2. Tỳ giải 30g,
  3. Thổ phục linh 20g
  4. Mã đề 16g,
  5. Hoài sơn (sao vàng) 30g,
  6. Liên nhục 20g,
  7. Sơn thù 16g
  8. Thạch vĩ 12g,
  9. Quy bản 10g.
  10. Kê nội kim (màng mề gà) 10g
  11. Hạt chuối hột 10g
  12. Cam thảo 6g

Cách dùng:

  • Nếu tươi, tất cả rửa sạch, thái nhỏ, sao vàng, hạ thổ; Nếu đã khô thì để nguyên,
  • Cho vào ấm đất với 4 bát nước, đun nhỏ lửa, còn 2 bát, chắt ra, cho nước sắc tiếp, mỗi lần lấy 1,5 bát, trộn chung cả 3 lần, chia uống nhiều lần trong ngày.
  • Uống liên tục 2-3 tháng.

Trong nhân dân, người ta còn dùng kim tiền thảo hoặc hạt chuối hột sắc uống hằng ngày thay nước chè, nhiều khi cũng có tác dụng chữa sỏi thận tốt.

Thổ Phục Linh

Thổ Phục Linh

Đề phòng bệnh tái phát

Điều quan trọng là để đề phòng tái phát, bệnh nhân cần:

  1. Uống nhiều nước (1,5-2 lít/ngày)
  2. Ăn nhiều rau, hoa quả tươi
  3. Tập thể dục đều đặn
  4. Tránh dùng các loại thức ăn, thuốc uống gây lắng đọng calci,
  5. Tránh dùng sulfamid
  6. Khi có triệu chứng đau lưng, đái buốt, đái dắt… cần đi khám sớm tại các cơ sở y tế để điều trị kịp thời.

Bài đã đăng trên Báo Sức khỏe và Đời sống 20/05/2008, đăng lại 03/09/2018

Đông dược Phú Hà có bài thuốc Tiêu Sa Thạch Thang đã chế biến thành sản phẩm Tiêu Sa Thạch có thể giúp các khách hàng có thể tống sỏi ra ngoài qua đường nước tiểu đồng thời sẽ ngăn chặn quá trình tạo lại sỏi tiết niệu. Ngoài ra sản phẩm cũng giúp tăng cường chức năng của thận, giúp đào thải các chất độc tốt hơn.

Chữa sỏi mật, sỏi thận và u nang nhầy buồng trứng bằng đông y – Trường hợp điển hình

Chữa sỏi mật bằng đông y – tan sỏi, lợi mật, bổ can, kiện tỳ – BS Nguyễn Đức Kiệt

COMMENTS